ECHTSCHEIDING

Bij een echtscheiding zal de meeste aandacht uitgaan naar de zorg voor de kinderen, de boedelverdeling en de hoogte van de alimentatie. Toch moet u ook de belastinggevolgen van een echtscheiding niet onderschatten. Wilt u weten wat wij voor u kunnen betekenen? Bezoek dan de pagina 'huwelijk en (echt)scheiding'. In dit artikel besteden wij aandacht aan 4 veel voorkomende valkuilen van de fiscale gevolgen bij een echtscheiding. 

1. Fiscaal partnerschap

2. Alimentatie

3. Eigen woning

4. Pensioenen
    

VALKUIL 1: FISCAAL PARTNERSCHAP

Als u gaat scheiden, eindigt het fiscaal partnerschap voor de inkomstenbelasting op het moment dat:

• het verzoek tot echtscheiding of scheiding van tafel en bed is ingediend bij de rechter; en

• u niet meer op hetzelfde adres staat ingeschreven in de gemeentelijke basisadministratie.

Zolang u niet voldoet aan beide voorwaarden, blijft u voor de Belastingdienst fiscaal partner van elkaar. U móét dan bepaalde inkomsten en aftrekposten samen verdelen. Komt u er samen niet uit, dan moet ieder 50% aangeven.

Voldoet u wel aan beide voorwaarden, dan mag u in dat jaar nog kiezen om het hele jaar als fiscaal partner te worden beschouwd. Dit kan de afwikkeling van de echtscheiding en de pensioenverdeling fiscaal aanzienlijk vergemakkelijken.

Het is van groot belang om bij de indiening van het echtscheidingsverzoek en de uitschrijving  uit de GBA met bovenstaande rekening te houden. Kies niet automatisch voor fiscaal partnerschap in het jaar van echtscheiding.
 

VALKUIL 2: ALIMENTATIE

Kinderalimentatie
Kinderalimentatie is niet belast bij de ontvangende ouder en niet aftrekbaar bij de betalende ouder. U heeft geen recht meer op een forfaitaire aftrek voor kosten van levensonderhoud van kinderen tot 21 jaar.

Partneralimentatie
Als één van beiden na de echtscheiding niet voldoende inkomsten heeft om in zijn of haar eigen levensonderhoud te kunnen voorzien, heeft de ander de plicht om bij te dragen in de kosten van levensonderhoud. Deze alimentatieplicht eindigt in principe na 5 jaar. Of korter als het huwelijk minder dan 10 jaar duurde. Dan ontvangt de ex-partner partneralimentatie voor de helft van de tijd dat huwelijk duurde. Er zijn drie uitzonderingen:

• Er zijn kinderen. De partneralimentatie stopt pas als het jongste kind 12 jaar is geworden.

• Het huwelijk duurde minimaal 15 jaar en de partner, die partneralimentatie ontvangt, krijgt binnen 10 jaar AOW. De alimentatie stopt dan als de AOW start.

• De partner, die de alimentatie ontvangt, is op of voor 1 januari 1970 geboren, het huwelijk duurde meer dan 15 jaar en de partner, die partneralimentatie ontvangt, krijgt pas over meer dan 10 jaar AOW. De alimentatie duurt dan 10 jaar.

Voor echtscheidingen van voor 1 januari 2020 gelden andere regels.

De verplichting tot het betalen van partneralimentatie stopt als degene die de alimentatie krijgt, met een ander trouwt, gaat samenwonen of een geregistreerd partnerschap aangaat.

Partneralimentatie is bij de ontvanger belast en voor de betaler fiscaal aftrekbaar. Meestal spreken partijen met elkaar af dat de partneralimentatie maandelijks wordt betaald. U kunt ook besluiten om de alimentatieverplichting af te kopen. Dit kan fiscaal aantrekkelijk zijn voor met name de alimentatieplichtige. Er ontstaat dan namelijk een hoge aftrekpost. U moet dan wel voldoende inkomen in box 1 hebben om effectief gebruik te maken van de aftrekpost. De alimentatieontvanger daarentegen moet fiscaal in één keer afrekenen over de afkoopsom en dat is meestal niet voordelig. Dit kan worden voorkomen door de afkoop te storten in een lijfrenteverzekering. Er gelden wel voorwaarden. Zo moeten de lijfrente-uitkeringen direct ingaan na het betalen van de afkoopsom.

Let op: Het is raadzaam om in het scheidingsconvenant alvast rekening te houden met de mogelijkheid dat de partneralimentatie in de nabije toekomst gedefiscaliseerd kan worden (niet aftrekbaar/onbelast).

Afkoopsom fiscaal aftrekbaar
Een afkoopsom is pas fiscaal aftrekbaar, als deze betaald is na inschrijving van de echtscheidingbeschikking in het register van de Burgerlijke Stand. Betaalt u de afkoopsom eerder, dan is deze niet aftrekbaar voor u, maar wel belast bij de alimentatieontvanger (NB: bij een afkoopsom waarvoor een lijfrenteverzekering voor de ex-partner wordt aangekocht ligt dit soms anders).

U moet goed overwegen of afkoop aantrekkelijk is. Stel dat uw ex-partner na 2 jaar gaat samenwonen. In dat geval eindigt de alimentatieplicht. Heeft u de alimentatie in een keer afgekocht, dan is dat voor u extra vervelend. U heeft dan veel meer betaald dan wanneer u de alimentatie maandelijks had overgemaakt. Voor de ontvangende ex-partner zijn er geen nadelige gevolgen.
 

VALKUIL 3: EIGEN WONING

Als een van de partners de eigen woning verlaat, heeft dit gevolgen voor de eigenwoningregeling. Fiscaal gezien wordt de woning voor de vertrekkende partner nog maximaal 2 jaar lang als eigen woning aangemerkt (scheidingsregeling). De tweejaarstermijn gaat lopen, zodra de partner de woning duurzaam verlaat. Wie van de partners het eigenwoningforfait en de aftrekbare rente in die periode moet aangeven en hoe, hangt af van de juridische eigendomsverhouding en de juridische schuldverhouding. In gemeenschap van goederen is dit 50/50, bij huwelijkse voorwaarden kan de eigendomsverhouding anders liggen. 

Verlaat u de woning, dan moet u uw aandeel in het eigenwoningforfait opgeven, maar dit aandeel mag u ook weer in aftrek brengen als betaalde alimentatie. Afhankelijk van uw aandeel in de eigenwoningschuld kunt u de eigenwoningrente aftrekken. Betaalt u meer, dan is dit meerdere aftrekbaar als betaalde alimentatie. Bij de blijvende partner is dit deel belast als ontvangen alimentatie.

Twee jaar na vertrek uit de woning stopt de eigenwoningregeling. Voor de vertrekkende partner betekent dit dat het aandeel in de eigenwoning en in de schuld verhuizen naar box 3. De rente is dan niet langer aftrekbaar. Het is dan ook verstandig om binnen 2 jaar de scheiding af te ronden.

De tweejaarstermijn stopt, zodra ook de achterblijvende partner de woning verlaat. In de praktijk staat de woning dan vaak leeg te koop, zodat nog gebruik kan worden gemaakt van de (verlengde) verhuisregeling.

Wordt de woning uiteindelijk toebedeeld aan een van de partners, dan heeft dit gevolgen voor de vertrekkende partner. De partner die de woning niet overneemt, realiseert dan immers een zogenoemde eigenwoningreserve. Dit houdt in dat de “overwaarde”  bij een nieuwe eigen woningfinanciering eerst moet worden aangewend en fiscaal niet als eigenwoningschuld zal worden aangemerkt, waardoor de renteaftrek in het geding komt.

Renteaftrek gemeenschappelijke woning
Indien u blijft wonen in de gemeenschappelijke woning en daarmee de helft van de schuld van uw partner overneemt, dan krijgt u te maken met renteaftrekregels. Dit betekent dat de schuld in 30 jaar tenminste annuïtair moet worden afgelost, zodat ook de bancaire financiering moet worden aangepast om renteaftrek op de van de ex-partner overgenomen eigen woningschuld te behouden. Voor de ex-partner is voor wat betreft de aansprakelijkheid voor de schuld ontslag uit de hoofdelijkheid van belang.
 

VALKUIL 4: PENSIOENEN

Bij scheiding wordt het ouderdomspensioen dat tijdens het huwelijk is opgebouwd, gedeeld tussen beide partijen. Dit geldt ook als u onder “koude uitsluiting” bent gehuwd. Dit wordt ‘verevening’ genoemd. U kunt hiervan afwijken door in de huwelijkse voorwaarden of in het scheidingsconvenant een andere verdeling af te spreken. Bij verevening bent u afhankelijk van uw ex-partner die het pensioen heeft opgebouwd. Het ouderdomspensioen komt namelijk pas tot uitkering op het moment dat uw ex-partner de pensioengerechtigde leeftijd bereikt. Overlijdt uw ex-partner, dan krijgt u als vereveningsgerechtigde geen ouderdomspensioen meer uitgekeerd. Overlijdt u zelf, dan krijgt uw ex-partner weer het volledig ouderdomspensioen.

U mag ook gezamenlijk kiezen voor conversie. Het ouderdomspensioen wordt dan omgezet in een eigen pensioenrecht. Het voordeel is dat geen van beiden nog afhankelijk is van het leven of de dood van de ander. Aan conversie kleven ook nadelen. Als uw ex-partner overlijdt, stopt de alimentatie en heeft u ook geen recht op een eventueel nabestaandenpensioen. Bij conversie wordt het nabestaandenpensioen namelijk omgezet in een eigen aanspraak op ouderdomspensioen. Bovendien moeten beide ex-echtgenoten meewerken aan conversie en dat is in de praktijk niet eenvoudig. Zeker omdat de partner die het pensioen heeft opgebouwd, het afgestane deel van het ouderdomspensioen niet terugkrijgt als de ander komt te overlijden.

Nabestaandenpensioen
Bij een echtscheiding kan het zijn dat voor de ex-echtgenoot geen bijzonder nabestaandenpensioen is opgebouwd. Een overlijdensrisicoverzekering kan dan een oplossing zijn.
 

ECHTSCHEIDING EN UW BEDRIJF

Wanneer u als ondernemer gaat scheiden, heeft dit in de meeste gevallen ook gevolgen voor de onderneming. Of dit nu een eenmanszaak is of een besloten vennootschap: een eigen bedrijf maakt een scheiding vele malen lastiger. 
 

TOT SLOT

Een echtscheiding heeft dus veel belastinggevolgen. Bij een echtscheiding moet er veel geregeld worden. U moet beslissingen nemen, waarover u eerder niet hoefde na te denken en dat zorgt voor onrust. Neem contact op met het gespecialiseerde Echtscheidingsteam van ESJ, wij kunnen u tijdens het echtscheidingsproces bijstaan als expert op fiscaal en financieel gebied.

Zo verkrijgt u met een persoonlijke financiële planning een goed inzicht in de netto inkomenssituatie na de echtscheiding en kunt u voor een ondernemingswaardering een registervaluator inschakelen. Zo krijgt u wat rust en hoeft u niet langer na te denken over de belastinggevolgen.

Heeft u andere vragen of wilt u meer informatie over fiscale en financiële aspecten van het ondernemerschap & privé of specifiek over een echtscheiding, neem dan contact met ons op.